Het onderwerp wordt niet vaak besproken, omdat het geen fijn onderwerp is om over na te denken. Toch is het goed om dat wel te doen, want veel mensen die aan het rouwen zijn om een geliefde, voelen zich al eenzaam genoeg.

Woorden schieten te kort
Allereerst: woorden schieten vaak te kort bij omstanders. Dat is niet zo gek, want er vált dan ook weinig troostends te zeggen wanneer iemand zojuist een geliefde heeft verloren. Wat kun je dan zeggen? In ieder geval niet: de tijd zal het helen. Of: het komt goed. Want ook al kan het verdriet van rouw in de loop der jaren wellicht een plek krijgen en ook al zal degene uiteindelijk moeten leren leven met het verlies; dat wil je niet horen zo vlak nadat je iemand kwijt bent geraakt.
De geliefde die heen gegaan is, komt niet meer terug. Dat is een rauw en pijnlijk gegeven, en het kan een nabestaande jaren lang kosten om enigszins te accepteren.

Ieder contact is beter dan geen contact
Wat je ook beter niet kunt doen, is geen contact zoeken met de persoon die rouwt. Of denken: op mij zit hij of zij vast niet te wachten nu. Als dat zo is, merk je dat vanzelf wel. Dus tenzij de persoon in kwestie zelf aangeeft met rust gelaten te willen worden; laat zien dat je er bent. Vraag hoe het gaat, ook al weet je dat het slecht gaat. Bied een luisterend oor. Bied een schouder om op te huilen. Bied je volledige acceptatie van het proces, ook als je het niet begrijpt of nog nooit van zo dichtbij mee hebt gemaakt. Weet je niet wat je moet zeggen? Zeg dat dan gewoon. Zeg: “Ik vind het zo erg voor je, ik weet niet wat ik moet zeggen.” Het zal begrepen worden. Alles is beter dan helemaal niets zeggen.

Oogkleppen af
De dood is eng. Het komt soms heel akelig dicht bij. Soms is het aanlokkelijk om de oogkleppen op te zetten en te doen alsof het er niet is. Maar zelfs als je het eng vindt, dan nog is het voor de persoon in rouw nog honderd duizend maal enger. En heeft die persoon de mensen om zich heen harder nodig dan ooit. Besef ook dat rouw een erg langdurig proces is. Het houdt niet op na de begrafenis. Het houdt niet op na de koffietafel. Het houdt ook niet op na de jaardienst. Vaak begint het dan pas.

Die alledaagse momenten
Probeer het je maar voor te stellen: Al die verjaardagen die nooit meer het zelfde zullen zijn. Al die kerstmissen. Al die bijzondere dagen. En al die hele alledaagse momenten waarop het verlies als een mokerslag toeslaat. Het omgaan met spullen, die de overledene nalaat. Het omgaan met praktische zaken, die net zo pijnlijk kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld brieven van instanties die niet op de hoogte zijn van het overlijden. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is weer iets dat de rouwende persoon helemaal terug naar af kan gooien, in slechts een seconde. Een bepaalde geur, een bepaalde melodie. Een bepaalde uitspraak. Het zijn de grote dingen én de kleine dingen.

Hoe dan ook: Blijf begripvol, blijf vragen, blijf open. Als je zelf ooit voor een rouwproces komt te staan, sta je er hopelijk zelf ook niet alleen voor.